Διατελέσαντες Ἀρχιεπίσκοποι καὶ Μητροπολίτες Ἀθηνῶν

Νεόφυτος Μεταξᾶς (1850-1861)

Ἀθηναῖος στὴν καταγωγή, ὑπῆρξε διαπρεπὴς Ἱεράρχης, ἐθνικὸς ἀγωνιστὴς καὶ συγγραφέας δόκιμος. Σύμφωνα μὲ τὸν Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, ἦταν «εἰς τῶν μεγάλων ἀγωνιστῶν Ἱεραρχῶν, ἐνεργῶς συμμετασχὼν τοῦ ἱεροῦ ἀγῶνος καὶ ὑπέρμαχος τῶν ἐθνικῶν δικαίων». Ἦταν ἐπίσης «παράδειγμα ἀρετῆς ἔργῳ μὲν καὶ λόγῳ ταύτην διδάσκων», ἀλλὰ καὶ «ζηλωτὴς αὐστηρὸς τῶν δικαίων τῆς Ἐκκλησίας τηρητής». Ἐπίσκοπος Ἀττικῆς ἀπὸ τὸ ἔτος 1833, μετὰ τὴν ἀναγνώριση τοῦ Αὐτοκέφαλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ὁ Νεόφυτος ὁρίσθηκε «Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος καὶ πρῶτος Μητροπολίτης Ἀθηνῶν». O Καποδίστριας τὸν εἶχε διορίσει μέλος τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς καὶ εἶχε λάβει μέρος σὲ ὅλες τὶς Ἐθνοσυνελεύσεις. Ἡ μακρὰ ποιμαντορία τοῦ περιλαμβάνει πάρα πολλοὺς τομεῖς δράσης, οἱ ὁποῖοι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ περιληφθοῦν στὸν παρόντα χῶρο. Ἀπεβίωσε τὴν 29η Δεκεμβρίου 1861. 

 Μισαὴλ Ἀποστολίδης (1862)

Ὁ δεύτερος μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση Μητροπολίτης Ἀθηνῶν. Προηγουμένως εἶχε διατελέσει περίφημος καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, πρύτανις τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ κατὰ τὰ ἔτη 1852-1861 Ἀρχιεπίσκοπος Πατρῶν καὶ Ἠλεῖας. Ἀπὸ τὰ ἱδρυτικὰ στελέχη καὶ μέλος τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Φιλεκπαιδευτικῆς Ἑταιρείας, ἀναμείχθηκε ἐνεργὰ σὲ φλέγοντα ἐκκλησιαστικὰ ζητήματα καὶ εἶχε ἐκπροσωπήσει τὴν Ἱερὰ Σύνοδο στὴν Κωνσταντινούπολη κατὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου μὲ τὸν ὁποῖο ἀναγνωρίστηκε τὸ Αὐτοκέφαλο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἐξελέγη Μητροπολίτης Ἀθηνῶν τὴν 31η Δεκεμβρίου 1861. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του ἀνεγέρθηκε τὸ μνημεῖο τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου τοῦ Ε΄ καὶ τὴν 21η Μαΐου 1862 τέλεσε τὰ ἐγκαίνια τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν. Ἀπεβίωσε αἰφνίδια τὴν 21η Ἰουλίου 1862 σὲ ἡλικία 73 ἐτῶν. Ὑπῆρξε διακεκριμένος Ἱεράρχης. «ἐπὶ μικρὸν μὲν ἀρχιερατεύσας, ἀλλὰ διὰ τῆς καθόλου ἐκκλησιαστικῆς δράσεώς του καταλαβῶν ἐπιφανῆ θέσιν  ἐν τῷ νεωτέρω ἑλληνικῷ κλήρῳ». 

 Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος (1862-1873)

Γεννήθηκε τὸ 1790 στὴν Πάτρα καὶ ἐκπαιδεύτηκε στὴν Κωνσταντινούπολη. Χρημάτισε διάκονος τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ καὶ ἔλαβε ἐνεργὸ μέρος στὴν προετοιμασία γιὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ἀνῆλθε στὸν θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὴν 8η Αὐγούστου 1862, ἀφοῦ μετατέθηκε ἀπὸ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Αἰτωλοακαρνανίας. Κοσμεῖτο ἀπὸ πολλὰ προτερήματα καὶ ἀπολάμβανε τὴ γενικὴ συμπάθεια καὶ τὸν κοινὸ σεβασμό. Ἡ δράση του ὡς Μητροπολίτη συνδέεται κυρίως μὲ τὴ φιλανθρωπία. Ἔδειξε ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ θρησκευτικὴ διαπαιδαγώγηση τοῦ λαοῦ καὶ γιὰ τὴ βελτίωση τῆς θέσης τῶν Κληρικῶν. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του μετεφέρθηκε ἀπὸ τὴ Ρωσία τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ ἐθνομάρτυρα Γρηγορίου τοῦ Ε΄. Ὁ Θεόφιλος ἀπεβίωσε τὴν 15η Ἰουλίου 1873 σὲ βαθιὰ γηρατειά. Τὸ ἀρχεῖο του, τὸ ὁποῖο σώζεται στὴν Πάτρα, δημοσιεύθηκε ἀπὸ τὸν Κ. Ν. Τριανταφύλλου.

 Προκόπιος Α΄ Γεωργιάδης (1874-1889)

Γεννήθηκε στὸ Αἴγιο τὸ 1813. Ἀνῆλθε στὸν Μητροπολιτικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὴν 27η Μαΐου 1874. Ὑπῆρξε πρᾶος καὶ ταπεινός, ἀπέριττος στοὺς τρόπους καὶ ἐλεήμων. Παρὰ τὴν ἀγαθή του προαίρεση δὲν μπόρεσε νὰ ἐπιτελέσει κάτι ἀξιόλογο, γιατί, λόγῳ τοῦ σκανδάλου των «Σιμωνιακῶν» ἀρχιερέων, εἶχε διαταραχθεῖ ὁ ἐκκλησιαστικὸς καὶ πολιτικὸς βίος τῆς Ἑλλάδος καὶ ὁ ἴδιος ὑπέστη πολλὲς ἐπιθέσεις ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Μακράκη, ὁ ὁποῖος τὸν θεώρησε ὑπαίτιο τῆς πνευματικῆς κατάπτωσης τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπεβίωσε στὰ τέλη Ἰανουαρίου 1889.

Γερμανὸς Καλλιγᾶς (1889-1896)

Γεννήθηκε στὰ Καλλιγάτα Κεφαλληνίας τὸ 1844. Ὑπῆρξε μεγαλοπράγμων καὶ μεγαλεπήβολος ἐκκλησιαστικὸς ἄνδρας, μὲ πολλὲς ἡγετικὲς ἱκανότητες, ἀκαταπόνητος καὶ ἀεικίνητος, «ἐν ἀντιθέσει μὲ τὴν προηγηθεῖσαν ἀδράνειαν τοῦ προκατόχου του». Ἀνῆλθε στὸν θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὴν 5η Ἰουλίου 1889, ἀφοῦ μετατέθηκε ἀπὸ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Κεφαλληνίας. Ὡς Προκαθήμενος τῶν Ἀθηνῶν ἔθεσε εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς στόχο του τὴν ἀναζωογόνηση τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ ἀνύψωση τοῦ κλήρου, τὴν πάταξη ἠθικῶν παρεκτροπῶν, τὴν ἀξιοπρεπῆ συντήρησή του, εἰσηγούμενος, χωρὶς νὰ βρεῖ ἀνταπόκριση, τὴ μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν ἀπὸ τὴν Πολιτεία. Προώθησε τὴν καλλιέργεια τοῦ θείου κηρύγματος, ἵδρυσε τὴν «Γερμάνειον» ἱερατικὴ Σχολή, τὸν «Ἱερὸν Σύνδεσμον» τῶν Κληρικῶν καὶ Θεολογικὸ Οἰκοτροφεῖο. Ἀνήγειρε τὸ Συνοδικὸ Μέγαρο καὶ τὸν Μητροπολιτικὸ Οἶκο ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Ἁγίας Φιλοθέης. Ἀπεβίωσε αἰφνίδια στὴν ἀκμὴ τῆς δράσης τοῦ σὲ ἡλικία 52 ἐτῶν «μὴ προφθάσας νὰ πραγματοποιήσει ὅσα ὑπὸ τῆς μεγάλης αὐτοῦ δραστηριότητος καὶ τοῦ ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας ζήλου ἐνεπνέετο». Ἀποδήμησε ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο χωρὶς τίποτα νὰ κηλιδώνει τὸ ὄνομά του καὶ «ἡ κατὰ τὴν συνείδησιν τῆς Ἐκκλησίας διαμορφωθεῖσα ἀγαθὴ φήμη περὶ αὐτοῦ παραμένει σεμνῶς μεγαλοπρεπής, ὡς ὁ ποδήρης ἀρχιερατικὸς μανδύας αὐτοῦ».

Προκόπιος Β΄Οἰκονομίδης (1896-1901)

Γιὸς ἱερέα, γεννήθηκε στὰ Δουμενὰ Καλαβρύτων, προικισμένος ἀπὸ πολλὰ φυσικὰ χαρίσματα καὶ ἄριστα καταρτισμένος ἐπιστημονικά, μὲ σπουδὲς στὴ Φιλοσοφικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν, στὴ Θεολογικὴ Ἀκαδημία τῆς Μόσχας, στὴ Γενεύη καὶ στὴ Χαϊδελβέργη. Χρημάτισε ἀρχικὰ καθηγητὴς τῶν θρησκευτικῶν μαθημάτων τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, τῆς ὁποίας διετέλεσε κοσμήτορας. Χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος καὶ Ἀρχιμανδρίτης καὶ παράλληλα ἀνέλαβε καὶ καθήκοντα Α΄ Γραμματέα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Ἐξελέγη Μητροπολίτης Ἀθηνῶν τὴν 11η Ὀκτωβρίου 1896. Ἐμφορούμενος καὶ ὁ Προκόπιος ἀπὸ ἀνορθωτικὸ πνεῦμα γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἐργάσθηκε μὲ γνώση καὶ σύνεση καὶ ἔθεσε ὡς σκοπὸ νὰ καταστήσει τὴν Ἀρχιερατεία του γόνιμη καὶ δημιουργική. Ἄγρυπνη ὑπῆρξε ἡ μέριμνά του γιὰ τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λόγου καὶ ἐκπόνησε πλῆρες πρόγραμμα ἐκκλησιαστικῆς ἀνόρθωσης. Ὅταν ὅμως ἐξερράγησαν τὰ «Εὐαγγελικά», ἀναγκάσθηκε γιὰ πολιτικοὺς λόγους νὰ παραιτηθεῖ τὴν 3η Νοεμβρίου 1901. Ἀπεβίωσε στὴν Ἀθήνα τὴν 4η Ἰουλίου 1902, ἀφήνοντας περισπούδαστο ἔργο.

Μελέτιος Μεταξάκης (1918-1920)

Μετὰ τὴν καθαίρεση τοῦ Θεόκλητου ἀπὸ τὸ Ἀνώτατο ἀποτελούμενο ἀπὸ Ἀρχιερεῖς Δικαστήριο, διάδοχός του ἐξελέγη ἀπὸ τὴν «ἀριστίνδην» Σύνοδο ὁ Μελέτιος Μεταξάκης. Κρητικὸς στὴν καταγωγή, γεννήθηκε τὴν 21η Σεπτεμβρίου 1871. Προηγουμένως (1910-1918) εἶχε χρηματίσει Μητροπολίτης Κιτίου τῆς Κύπρου. Ἡ ἄνοδός του στὸν θρόνο τῶν Ἀθηνῶν ἔγινε σὲ περίοδο πολιτικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς ἀναταραχῆς. Παρὰ ταῦτα ὁ Μελέτιος ἀναδείχθηκε δραστήρια καὶ φλογερὴ ὀρθόδοξη προσωπικότητα, προικισμένη μὲ πολλὲς καὶ σπάνιες ἱκανότητες. Ἵδρυσε τὰ περιοδικὰ «Ἐκκλησιαστικὸς Κῆρυξ» καὶ «Καινὴ Διδαχὴ» καὶ ἀκόμη τὴν «Στέγην τῆς Ἐκκλησίας» (τὸ σημερινὸ Ὀρφανοτροφεῖο τῆς Βουλιαγμένης). Ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὴ μόρφωση τοῦ Κλήρου, ἐπέβλεψε στὴν ἀγορὰ ἐκκλησιαστικοῦ Τυπογραφείου, συνέταξε νέο κανονισμὸ διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀνέλαβε περιοδεῖες ἐντὸς τῆς Ἑλλάδος καὶ στὸ Ἐξωτερικό. Ὅταν ἐπανῆλθε ὁ Θεόκλητος στὸν θρόνο ὁ Μελέτιος ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα. Ἐξελέγη Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης (25-11-1921) παραμένοντας στὸν θρόνο μόνο 17 μῆνες. Τὴν 20ὴ Μαΐου 1926 ἐξελέγη Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, ὅπου καὶ ἀπεβίωσε τὴν 28η Ἰουλίου 1935, ἀφήνοντας ἔργο μεγάλο καὶ πολυσχιδές, ἐκκλησιαστικὸ καὶ συγγραφικό.

Θεόκλητος Α΄ Μηνόπουλος (1901-1917 & 1920-1922)

Γεννήθηκε στὴν Τρίπολη τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1848. Μετὰ τὶς θεολογικές του σπουδὲς εἰσῆλθε στὶς τάξεις τοῦ ἱεροῦ Κλήρου. Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1892 ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Μονεμβασίας καὶ Λακεδαίμονος καὶ τὴν 4η Νοεμβρίου 1902 διαδέχθηκε στὸν Μητροπολιτικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὸν Προκόπιο Β΄. Ὡς Μητροπολίτης ὁ Θεόκλητος κατέβαλε κάθε προσπάθεια γιὰ τὴν ἵδρυση Γενικοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου καὶ ὑποστήριξε μὲ σθένος τὰ δίκαια τῆς Ἐκκλησίας ἀπέναντι στὴν Πολιτεία. Ἡ ἵδρυση τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ταμείου, ὅπως καὶ ὁ νόμος ὁ σχετικὸς μὲ τὶς ἐνορίες, τὰ προσόντα ἐφημερίων καὶ ἐνοριακοῦ Κλήρου ἀποτέλεσαν σταθμὸ στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Θεόκλητος παρασύρθηκε στὸ γνωστὸ κατὰ τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου ἀνάθεμα τῆς 12-12-1916, γεγονὸς ἄκρως ἐπιζήμιο γιὰ τὴν Ἐκκλησία, γι’ αὐτὸ καὶ καθαιρέθηκε ἀπὸ τὸ Ἀνώτατο Ἐκκλησιαστικὸ Δικαστήριο, γιὰ νὰ ἐπανέλθει στὸν θρόνο τὸ 1920, ἀντικανονικὰ ὅμως, χωρὶς προηγούμενη ἀθώωσή του ἀπὸ τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Δικαστήριο. Τοῦτο προκάλεσε πολλὲς ἀντιδράσεις, γι’ αὐτὸ καὶ συγκλήθηκε ἀπὸ τὴν ἐπαναστατικὴ Κυβέρνηση, στὶς 30-12-1922, Μείζων Σύνοδος ἀποτελούμενη ἀπὸ 18 Ἀρχιερεῖς, ἡ ὁποία ἀναθεώρησε τὴν ποινὴ τοῦ Εἰδικοῦ Δικαστηρίου, καὶ ὁ Θεόκλητος ἀποκαταστάθηκε στὸ ἀξίωμά του, παρέμεινε ὅμως ἔκπτωτος τοῦ θρόνου. Ἀξιοσημείωτο γεγονὸς κατὰ τὴν β΄ περίοδο τῆς Ἀρχιερατείας τοῦ (1920-1922) εἶναι ἡ ἀναγνώριση ὡς Ἁγίου τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου τοῦ Ε΄. Ἐπιπλέον, ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του ὅλες οἱ Ἐπισκοπὲς προήχθησαν σὲ Μητροπόλεις καὶ οἱ Ἐπίσκοποι ὀνομάσθηκαν Μητροπολῖτες, ἐνῷ ἡ Μητρόπολη Ἀθηνῶν κλήθηκε Ἀρχιεπισκοπὴ καὶ ὁ Ποιμενάρχης της ἔλαβε τὸν τίτλο «Μακαριώτατος, ὑπέρτιμος καὶ ἔξαρχος πάσης Ἑλλάδος». Ὁ Θεόκλητος ἀπεβίωσε τὴν 19η Δεκεμβρίου 1931, ἐνῷ ἡσύχαζε στὴν Ι. Μονὴ Πετράκη.

Χρυσόστομος Παπαδόπουλος (1923-1938)

Γιὸς ἱερέα, γεννήθηκε στὴ Μάδυτο τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης τὴν 1η Ἰουλίου 1866. Πολυμαθὴς καὶ εὐρυμαθής, χρημάτισε καθηγητὴς καὶ Διευθυντὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Σταυροῦ, Διευθυντὴς τῆς Ριζαρείου Σχολῆς, καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της.

Προικισμένος μὲ ἔξοχα χαρίσματα, ἐπιβλητικὸς στὴν ἐμφάνιση, εὐφυής, ἄριστος χειριστὴς τοῦ λόγου, ἀνῆλθε στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο σὲ δύσκολους γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Ἔθνος στιγμές. Μετὰ τὴν χειροτονία του τὴν 10η Μαρτίου 1923, ἀφοσιώθηκε «εἰς τὴν ἀνόρθωσιν τῶν χαμαὶ κειμένων, τὴν διαλλαγήν των διεστώτων, τὴν ἀνασύνταξιν τῶν συγκεχυμένων καὶ τὸν συντονισμὸν τῶν ἐκκλησιαστικῶν δυνάμεων πρὸς σκοποὺς δημιουργικοὺς ἐπ’ ἀγαθῷ τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ».

Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Ἀρχιερατείας του ἀποφασίσθηκε ἡ «διόρθωσις» τοῦ Ἰουλιανοῦ Ἡμερολογίου καὶ ἐκδόθηκαν οἱ Νόμοι «Περὶ Ὀργανισμοῦ Διοικήσεως Ἐκκλησιαστικῆς Περιουσίας», «Περὶ Ταμείου Ἀσφαλίσεως Κλήρου Ἑλλάδος», «Περὶ Ἀποστολικῆς Διακονίας», «Περὶ Ἐκκλησιαστικῶν Δικαστηρίων» κτλ. καὶ κυρίως ὁ «Καταστατικὸς Νόμος τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος» (1923), μὲ τὸν ὁποῖον ἀπαλλασσόταν γιὰ πρώτη φορὰ ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τοὺς ἐπιβεβλημένους ἀπὸ τὸν Μάουερ πολιτειακοὺς θεσμούς.

Τέλος τὴν 4η Σεπτεμβρίου 1928 ἐκδόθηκε ἡ Πατριαρχικὴ καὶ Συνοδικὴ Πράξη «περὶ διοικήσεως τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν», μὲ τὴν ὁποία «ἀπᾶσαι αἱ εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Κράτος περιελθοῦσαι Ἐπαρχίαι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου... ὑπάγονται ἐφεξῆς ὑπὸ τὴν ἄμεσον διακυβέρνησιν τῆς Ἁγιωτάτης Ὀρθοδόξου Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐπεκτεινούσης καὶ ἐπὶ τῶν Ἐπαρχιῶν τούτων ἐν πᾶσι τὸ σύστημα τῆς διοικήσεως καὶ τὴν τάξιν τῶν ἰδίων αὐτῆς Ἐπαρχιῶν».

Ὁ Χρυσόστομος εἶναι ὁ πρῶτος ποὺ ἔλαβε τὸν τίτλο τοῦ «Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος». Ἐπιπλέον, ἀμέριστο ὑπῆρξε τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὴν πνευματικὴ οἰκοδομὴ τοῦ ποιμνίου του καὶ γιὰ τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἵδρυσε τὰ μέχρι σήμερα ἐκδιδόμενα περιοδικὰ «Ἐκκλησία» καὶ «Θεολογία», ἐνῷ ὁ ἴδιος ὡς διδάσκαλος, ἐπιστήμων καὶ συγγραφέας ὑπῆρξε ἀπαράμιλλος. Ἄνδρας ἄκακος καὶ πρᾶος, ἀποτελεῖ μορφὴ ποὺ σπάνια ἐμφανίζεται στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπεβίωσε τὴν 22α Ὀκτωβρίου 1938 σὲ ἡλικία 70 ἐτῶν.

Χρύσανθος Φιλιππίδης (1938-1941)

Γεννήθηκε στὴν Κομοτηνὴ τὸ ἔτος 1881. Ἀπόφοιτος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς της Χάλκης, διεύρυνε τὶς σπουδές του στὴ Λωζάννη καὶ στὴ Λειψία. Τὴν 18η Μαΐου 1913 ἐξελέγη Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος καὶ ἀναδείχθηκε κορυφαῖα ἐθνικὴ φυσιογνωμία. Μετὰ τὴ Μικρασιατικὴ Καταστροφὴ ἐγκαταστάθηκε στὴν Ἀθήνα καὶ διετέλεσε ἀποκρισάριος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἀναγορεύθηκε ἐπίτιμος διδάκτορας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ τὸ ἔτος 1938 ἐξελέγη Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος.  

Ἂν καὶ ἡ παραμονή του στὸν θρόνο ὑπῆρξε βραχεῖα, ὁ Χρύσανθος ἐργάσθηκε μὲ πνεῦμα συναίνεσης καὶ βαθιᾶς ἀγάπης γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Ρύθμισε πολλὰ ἐκκλησιαστικὰ ζητήματα καὶ ἀνέπτυξε πλούσιο φιλανθρωπικὸ ἔργο. Ὑπῆρξε ἐμψυχωτὴς τοῦ λαοῦ σὲ δύσκολες στιγμὲς γιὰ τὸ Ἔθνος.

Σθεναρὴ ὑπῆρξε ἡ στάση του ἀπέναντι στοὺς κατακτητὲς Γερμανούς. Ὅταν προσκλήθηκε ἀπὸ αὐτοὺς νὰ ὁρκίσει τὴν κατοχικὴ Κυβέρνηση Τσολάκογλου, ἀρνήθηκε. Ἀναδείχθηκε φύση βαθιὰ θρησκευτική, «πολύαθλος ἀγωνιστὴς τῶν ἐθνικῶν δικαίων» καὶ «μία τῶν μεγάλων μορφῶν τῆς τε Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους». Χαρακτηριστικὸ γνώρισμά του ἡ ἡγεμονική του εὐγένεια καὶ ἡ προσήλωσή του στὶς ἐθνικὲς καὶ ὀρθόδοξες παραδόσεις.

Ὅταν ἀκυρώθηκε ἡ ἐκλογή του, ὡς ἀντικανονική, ἀπὸ τὴ Μείζονα Σύνοδο, τὴν 2α Ἰουλίου 1941, παρέμεινε ἡσυχάζοντας στὴν Ἀθήνα μέχρι τὸν θάνατό του (28 Σεπτεμβρίου 1949), ἀφήνοντας σοβαρὴ συγγραφικὴ παραγωγή, ποὺ μαρτυρὰ «πολύπονον εὐρυμάθειαν καὶ κρίσιν βαθυστόχαστον».

Δαμασκηνός Παπανδρέου (1941-1949)

Γεννήθηκε στὴ Δορβιτσὰ Ναυπάκτου τὸ ἔτος 1890. Σπούδασε Θεολογία καὶ Νομικὴ καὶ ἀναδείχθηκε ἄνδρας μὲ μεγαλεπήβολα σχέδια καὶ ἀποφασιστικός, ἐξέχουσα φυσιογνωμία τῆς νεότερης Ἑλλάδας. Σὲ ἡλικία 32 ἐτῶν ἐξελέγη Μητροπολίτης Κορινθίας καὶ τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1938 Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Ὅμως, κατόπιν προσφυγῆς στὸ Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας ὁμάδας Ἐπισκόπων καὶ μερικῶν πολιτῶν, καὶ μὲ τὴν παρέμβαση τοῦ τότε δικτατορικοῦ καθεστῶτος, διατάχθηκε ἐπανάληψη τῆς ἐκλογῆς, ἐπειδὴ θεωρήθηκε ἀντικανονική, καὶ ἔτσι ἐξελέγη ἀντὶ αὐτοῦ ὁ Χρύσανθος, γιὰ νὰ ἐπανέλθει στὸν θρόνο ὁ Δαμασκηνός, τὴν 6η Ἰουλίου 1941, ὕστερα ἀπὸ νέα ἀπόφαση τῆς Μείζονος Συνόδου. Καὶ τοῦ Δαμασκηνοῦ ἡ ἄνοδος στὸν θρόνο τῶν Ἀθηνῶν συνέπεσε μὲ μία δραματικὴ γιὰ τὸ Ἔθνος περίοδο λόγῳ τῆς Κατοχῆς. Ἀφοῦ κλήθηκε νὰ θέσει τὴ σφραγῖδα τῆς προσωπικότητάς του σὲ ἱστορικὲς στιγμὲς τὶς ὁποῖες διερχόταν ἡ Πατρίδα τότε, ὀργάνωσε, ὡς ἄξιος ἡγέτης, τὸν Ἐκκλησιαστικὸ Ὀργανισμὸ Χριστιανικῆς Ἀλληλεγγύης γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος τῆς πείνας, ἵδρυσε Ὑπηρεσία ἀπόρων κρατουμένων, τὴν Ὑπηρεσία προστασίας οἰκογενειῶν ἐκτελουμένων κ.α. Μετὰ μάλιστα τὰ Δεκεμβριανὰ διετέλεσε Πρωθυπουργὸς καὶ Ἀντιβασιλέας μέχρι τὴν ἐπάνοδο τοῦ Βασιλιᾶ Γεωργίου Β΄. Ἀκατάβλητος σὲ δυναμισμὸ καὶ δραστηριότητα, οὐδέποτε παραμέλησε τὴν προώθηση ἐπίλυσης ζωτικῶν ἐκκλησιαστικῶν προβλημάτων. Ὅπως ἔγγραφε καὶ ὁ μακαριστὸς διάδοχός του Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, «ὁ Δαμασκηνὸς κατέστη ὁ νέος Μωϋσής, ὁ ὁποῖος ὡς πραγματικὸς ἡγέτης ἐπέρασε τὸ ποίμνιον ποὺ τοῦ ἐνεπιστεύθη ἡ Ἐκκλησία διὰ μέσου φοβερῶν δεινῶν καὶ δοκιμασιῶν τετραχρόνου δουλείας εἰς τὸ μέγα φῶς τῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία συνιστᾶ την ἀπὸ Θεοῦ εὐλογητήν, κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον, κατάστασιν τοῦ ἀληθοῦς ἀνθρώπου». Ἀπεβίωσε αἰφνίδια στὴν Ἀθήνα τὴν 20ὴ Μαΐου 1949 σὲ ἡλικία 57 ἐτῶν. 

Σπυρίδων Βλᾶχος (1949-1956)

Γεννήθηκε στὴ Χηλή της Βιθυνίας τὸ 1873. Ὑπῆρξε ἀπόφοιτος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς της Χάλκης. Τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1906 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Βελλὰς καὶ Κονίτσης, γιὰ νὰ ἀναδειχθεῖ στὸ ἑξῆς ὄχι μόνο ἐκκλησιαστικός, ἀλλὰ καὶ ἐθνικὸς μαχητῆς σὲ σκληροὺς ἀγῶνες. Ὑπῆρξε ἀγωνιστὴς ἀπὸ τοὺς γενναιότερους καὶ μὲ ὑψηλὸ τὸ φρόνημα τῆς φιλοπατρίας, μὲ περιφρόνηση πρὸς τὸν θάνατο καὶ τὶς κακουχίες. Τὸ 1916 μετατέθηκε στὴ Μητρόπολη Ἰωαννίνων. Σὲ ἀναγνώριση τῶν μεγάλων ὑπηρεσιῶν ποὺ προσέφερε στὸ Ἔθνος καὶ στὴν Ἐκκλησία ἐξελέγη τὴν 4η Ἰουνίου 1949, ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία, παμψηφεὶ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Ὀπαδὸς τῶν δυναμικῶν λύσεων, μὲ ἀποδεδειγμένο θάρρος καὶ ἀγωνιστικότητα, ὁ Σπυρίδων ἀνέπτυξε ἀσυνήθιστη δραστηριότητα καὶ ὡς Ἀρχιεπίσκοπος. Μεταξὺ τῶν ἄλλων ὀργάνωσε τὴν ἀποστολὴ τοῦ «δέματος ἐπαναπατρισμοῦ» καὶ τὴν ἐξόρμηση διαμαρτυρίας γιὰ τὰ Ἑλληνόπουλα ποὺ ἀπήχθησαν ἀπὸ τοὺς ἀντάρτες. Μερίμνησε γιὰ τὴ μισθοδοσία τοῦ Κλήρου, ὀργάνωσε καὶ χρηματοδότησε μέσῳ πανελληνίου ἐράνου τὴν ἀνοικοδόμηση τῶν ναῶν τῆς χώρας ποὺ εἶχαν καταστραφεῖ ἀπὸ τὸν πόλεμο, ἐνίσχυσε τὸν θεσμὸ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας καὶ κινήθηκε δραστήρια, γιὰ νὰ δοθεῖ ὑγιὴς λύση στὸ ζήτημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Ἐπιπλέον, τέθηκε ἐπί κεφαλῆς τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Κύπρου καὶ ὑπῆρξε ὁμιλητὴς σὲ συλλαλητήρια ποὺ εἶχαν ὀργανωθεῖ. Σὲ ὅλη τὴ ζωή του ὁ Σπυρίδων ὑπῆρξε ἐθνικὸς καὶ ἐκκλησιαστικὸς ἄνδρας, φορέας τῶν παραδόσεων καὶ τοῦ ἀγωνιστικοῦ φρονήματος τοῦ Ὀρθόδοξου Κλήρου. Ἀπεβίωσε στὴν Ἀθήνα τὴν 21η Μαρτίου 1956 σὲ ἡλικία 83 ἐτῶν, διαθέτοντας τὸν ἑαυτόν του στὴ διακονία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἔθνους, γι’ αὐτὸ καὶ ἄφησε τὴ φωτεινότερη παρακαταθήκη ὡς ἀγωνιστὴς Ἱεράρχης. 

 Δωρόθεος Κοτταρᾶς (1956-1957)

Γεννήθηκε στὴν Ὕδρα τὸ ἔτος 1888. Πτυχιοῦχος τῆς Θεολογικῆς καὶ Νομικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, διεύρυνε τὶς σπουδές του στὴ Λειψία καὶ εἰδικεύθηκε στὸ Ἐκκλησιαστικό, στὸ Κανονικὸ καὶ στὸ Διοικητικὸ Δίκαιο. Τὴν 18^η Δεκεμβρίου 1922 ἐξελέγη Μητροπολίτης Κυθήρων, ἀπὸ ὅπου μετατέθηκε τὴν 15^η Ἰανουαρίου 1935 στὴ Μητρόπολη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος. Τὴν 29^η Μαρτίου 1956 διαδέχθηκε τὸν Σπυρίδωνα στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν. Ἡ βραχεῖα παραμονή του στὸν θρόνο δὲν τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἐφαρμόσει ὅσα βρίσκονταν στὸν κύκλο τῶν ἐνδιαφερόντων του, γιατί μετὰ ἀπὸ σοβαρὴ ἀσθένεια ἀπεβίωσε στὴ Στοκχόλμη τὴν 26^η Ἰουλίου 1957. Ἄφησε συγγραφικὸ ἔργο καὶ κατέστη γνωστὸς κυρίως γιὰ τὶς νομοκανονικές του μελέτες.  Γεννήθηκε στὴν Ὕδρα τὸ ἔτος 1888. Πτυχιοῦχος τῆς Θεολογικῆς καὶ Νομικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, διεύρυνε τὶς σπουδές του στὴ Λειψία καὶ εἰδικεύθηκε στὸ Ἐκκλησιαστικό, στὸ Κανονικὸ καὶ στὸ Διοικητικὸ Δίκαιο. Τὴν 18^η Δεκεμβρίου 1922 ἐξελέγη Μητροπολίτης Κυθήρων, ἀπὸ ὅπου μετατέθηκε τὴν 15^η Ἰανουαρίου 1935 στὴ Μητρόπολη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος. Τὴν 29^η Μαρτίου 1956 διαδέχθηκε τὸν Σπυρίδωνα στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν. Ἡ βραχεῖα παραμονή του στὸν θρόνο δὲν τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἐφαρμόσει ὅσα βρίσκονταν στὸν κύκλο τῶν ἐνδιαφερόντων του, γιατί μετὰ ἀπὸ σοβαρὴ ἀσθένεια ἀπεβίωσε στὴ Στοκχόλμη τὴν 26^η Ἰουλίου 1957. Ἄφησε συγγραφικὸ ἔργο καὶ κατέστη γνωστὸς κυρίως γιὰ τὶς νομοκανονικές του μελέτες. 

Θεόκλητος Β΄ Παναγιωτόπουλος (1957-1962)

Γεννήθηκε στὴ Δημητσάνα τὸ ἔτος 1890. Μετὰ τὴν ἀποφοίτησή του ἀπὸ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν διετέλεσε Ἱεροκήρυκας Φωκίδας καὶ Ἀρχιγραματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1924 ἐξελέγη τιτουλάριος Ἐπίσκοπος Σταυρουπόλεως καὶ προήχθη σὲ Μητροπολίτη Καλαβρύτων καὶ Αἰγιαλείας τὸν Μάρτιο τοῦ 1931. Τὴν 15^η Νοεμβρίου 1944 μετατέθηκε στὴ Μητρόπολη Πατρῶν, διαδεχόμενος τὸν Ἀντώνιο Παράσχη. Τὴν 7^η Αὐγούστου 1957 ἐξελέγη ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Ὡς Προκαθήμενος ὁ Θεόκλητος πέτυχε σειρὰ μέτρων, σπουδαιότερα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἦταν ἡ κατάργηση τοῦ μεταθετοῦ τῶν Μητροπολιτῶν, ἡ ἐξύψωση τοῦ ἐφημεριακοῦ Κλήρου, ἡ ἵδρυση Σχολῆς Διακονισςῶν καὶ τοῦ Πνευματικοῦ Φροντιστηρίου Πεντέλης, ἡ δημιουργία ἐκκλησιαστικῶν Σχολῶν, ἡ προβολὴ νέων Κληρικῶν, ἡ ἀποστολὴ Ἱεροκηρύκων στὶς ἐπαρχίες κ.α. Ὑπῆρξε «ἤρεμος καὶ νουνεχής», σοφὸς ἀπὸ τὴ φύση του, διέθετε πρακτικὸ νοῦ καὶ δημιουργικὲς ἱκανότητες. Ἀπεβίωσε στὴν Ἀθήνα τὴν 8^η Ἰανουαρίου 1962.

 Ἰάκωβος Βαβανάτσος (1962)

Γεννήθηκε τὴν 22^α Ἰουνίου στὸ Γαλαξείδι Παρνασσίδας. Διετέλεσε Ἀρχιδιάκονος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ τιτουλάριος Ἐπίσκοπος Χριστιανουπόλεως. Τὸ 1936 ἐξελέγη Μητροπολίτης τῆς νεοσυσταθείσας Μητροπόλεως Ἀττικῆς καὶ Μεγαρίδος καὶ τὴν 13^η Ἰανουαρίου 1962 διαδέχθηκε τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Θεόκλητο. Δὲν πρόλαβε νὰ ἀναλάβει καλά – καλὰ τὰ καθήκοντά του καὶ ἀναγκάσθηκε νὰ παραιτηθεῖ ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τὴν 25^η Ἰανουαρίου 1962, «οὐχὶ οἰκεία βουλή, ἀλλὰ πολλὴ καὶ καταθλιπτικὴ πιέσει», ὡς συνέπεια τοῦ μεγάλου ἐκκλησιαστικοῦ σάλου ποὺ δημιουργήθηκε μετὰ τὴν ἐκλογή του.

 Χρυσόστομος Β΄ Χατζησταύρου (1962-1967)

Γεννήθηκε τὸ 1880 στὸ Ἀϊδίνιο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἀφοῦ ἀποφοίτησε ἀπὸ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀρχικὰ ὑπηρέτησε ὡς Ἀρχιδιάκονος τοῦ ἐθνομάρτυρα Χρυσοστόμου, τότε Μητροπολίτη δράμας καὶ μετέπειτα Σμύρνης. Τὸ 1910 ἐξελέγη Βοηθὸς Ἐπίσκοπος αὐτοῦ, φέροντας τὸν τίτλο τῆς ΄΄πάλαι ποτὲ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Τράλλεων΄΄. Ἀκολούθως ἐξελέγη Μητροπολίτης Φιλαδελφείας καὶ τὸ 1919 μετατέθηκε στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Ἐφέσου.

Μετὰ τὴν Μικρασιατικὴ καταστροφὴ διέφυγε στὴν Ἀθήνα, ὅπου διορίσθηκε ἀποκρισάριος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τὸ 1924 ἐξελέγη Μητροπολίτης Βερροίας καὶ Ναούσης καὶ λίγο ἀργότερα Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου. Ἀπὸ ἐκεῖ ἀνῆλθε στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν τὴν 14^η Φεβρουαρίου 1962, μετὰ ἀπὸ μεγάλη δοκιμασία τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὸ ἀναμφισβήτητο κῦρος καὶ τὴν ἀκτινοβολοῦσα μορφή του συντέλεσε στὸ νὰ καταπαύσει ἀμέσως ὁ σάλος καὶ ὁ δεινὸς ἐκεῖνος κλονισμὸς τῆς Ἐκκλησίας, τὸν ὁποῖο εἶχε προκαλέσει ἡ ἄνοδος στὸν θρόνο τοῦ Ἰακώβου Βαβανάτσου.

Ὁ Χρυσόστομος ὡς Ἀρχιεπίσκοπος ἐργάσθηκε μὲ ἀσυνήθιστη ἀντοχὴ σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς καὶ ἀναδείχθηκε θρησκευτικὸς ἡγέτης ἱκανότατος. «Ἐποίμανε τὴν Ἐκκλησία ἐν δικαιοσύνῃ, ἐν πραότητι καὶ πολλὴ ὑπομονή». Ἡ πολυποίκιλη ἐθνική του δράση καὶ ἡ ἐνεργὴ συμμετοχή του στοὺς ἐθνικοὺς ἀγῶνες, τὸ ὑψηλὸ φρόνημα τῆς φιλοπατρίας, ἡ εὐρύτατη παιδεία του καὶ ἡ ἀρετή του τὸν ἀνέδειξαν σὲ μία ἀπὸ τὶς ἐπιφανεῖς ἐκκλησιαστικὲς μορφὲς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ἕνας ὀγκώδης «τιμητικὸς τόμος», ποὺ ἐκδόθηκε μὲ ἀφορμὴ τὸ Ἰωβηλαῖο τῆς 50ετηρίδας τῆς Ἀρχιερατείας του, προβάλλει ἀνάγλυφη τὴν εἰκόνα τοῦ Ἱεράρχη.

Μετὰ τὴν ἐγκαθίδρυση τοῦ δικτατορικοῦ καθεστῶτος ἀρνήθηκε νὰ παραιτηθεῖ, ὅπως τοῦ ὑποδείχθηκε, ἀλλὰ ἐφαρμόσθηκε καὶ γιὰ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο τὸ ὅριο ἡλικίας, ὁπότε ἐγκατέλειψε τὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τὴν 10^η Μαΐου 1967. Ἀπεβίωσε τὴν 9^η Ἰουνίου 1968, Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς.

 Ἱερώνυμος Κοτσώνης (1967-1973)

Γεννήθηκε στὰ Ὑστέρνια τῆς Τήνου τὸ ἔτος 1905. Μετὰ ἀπὸ τὴν ἀποφοίτησή του ἀπὸ τὴ Ριζάρειο καὶ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν πραγματοποίησε μεταπτυχιακὲς σπουδὲς στὴ Γερμανία καὶ στὴν Ἀγγλία. Χρημάτισε διάκονος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρυσάνθου καὶ Γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Τὸ 1959 ἐξελέγη τακτικὸς καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ἀναδείχθηκε σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς πολυγραφότερους Κληρικοὺς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Πρωθιερέας τῶν Ἀνακτόρων, ἀνῆλθε στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τὴν 14^η Μαΐου 1967, ἀφοῦ ἐξελέγη ἀπὸ «ἀριστίνδην» Σύνοδο ἀποτελούμενη ἀπὸ ὀκτὼ Ἀρχιερεῖς, τὴν ὁποία συγκάλεσε ἡ τότε στρατιωτικὴ Κυβέρνηση, διαταράσσοντας ἔτσι τὴν κανονικὴ τάξη στὴν Ἐκκλησία. 

Γεννήθηκε στὰ Ὑστέρνια τῆς Τήνου τὸ ἔτος 1905. Μετὰ ἀπὸ τὴν ἀποφοίτησή του ἀπὸ τὴ Ριζάρειο καὶ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν πραγματοποίησε μεταπτυχιακὲς σπουδὲς στὴ Γερμανία καὶ στὴν Ἀγγλία. Χρημάτισε διάκονος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρυσάνθου καὶ Γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Τὸ 1959 ἐξελέγη τακτικὸς καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ἀναδείχθηκε σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς πολυγραφότερους Κληρικοὺς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Πρωθιερέας τῶν Ἀνακτόρων, ἀνῆλθε στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τὴν 14^η Μαΐου 1967, ἀφοῦ ἐξελέγη ἀπὸ «ἀριστίνδην» Σύνοδο ἀποτελούμενη ἀπὸ ὀκτὼ Ἀρχιερεῖς, τὴν ὁποία συγκάλεσε ἡ τότε στρατιωτικὴ Κυβέρνηση, διαταράσσοντας ἔτσι τὴν κανονικὴ τάξη στὴν Ἐκκλησία.

Ὡς Ἀρχιεπίσκοπος ὁ Ἱερώνυμος ὀργάνωσε τὸ διοικητικὸ καὶ ποιμαντικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀποβλέποντας στὴν ἀποδέσμευσή μας ἀπὸ αὐθαίρετες παρεμβάσεις τῆς Πολιτείας, πέτυχε τὴν ψήφιση νέου Καταστατικοῦ Χάρτη, τὸν ὁποῖο ἐκπόνησε ὁ ἴδιος. Θεώρησε ἐπιτακτικὸ χρέος του τὴν ἀναβάθμιση τοῦ Σώματος τῆς Ἱεραρχίας, ἐνῷ τὴν κάθαρση τοῦ Κλήρου τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἀποστολὴ καὶ εὐθύνη. Ἐπεδίωξε τὴ μισθολογικὴ ἔνταξη τῶν Κληρικῶν στὸ μισθολόγιο τῶν Δημοσίων Ὑπαλλήλων, ἵδρυσε Νοσοκομεῖο Κληρικῶν Ἑλλάδος, ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τὴν ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ἔθεσε ὡς στόχο τὴν ἀναβάθμιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐκπαίδευσης καὶ τὴ λειτουργία τῶν ἐκκλησιαστικῶν Σχολῶν.

Ὕστερα ἀπὸ Ἀρχιερατεία ἕξι ἐτῶν ἐγκατέλειψε τὸν θρόνο μὲ τὴν παραίτηση, τὴν ὁποίαν ὑπέβαλε ὁ ἴδιος στὴν Ἱερὰ Σύνοδο τὴν 15^η Δεκεμβρίου 1973. Ἀπεβίωσε τὴν 15^η Νοεμβρίου 1988 καὶ ἐνταφιάσθηκε ὡς ἁπλὸς μοναχός, χωρὶς ἰδιαίτερες τιμές, στὴ γενέτειρά του, τὰ Ὑστέρνια Τήνου.

 Σεραφεὶμ Τίκας (1974-1998)

Γεννήθηκε στὸ Ἀρτεσιανὸ Καρδίτσας τὸ 1913. Ἀφοῦ ἀποφοίτησε ἀπὸ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν εἰσῆλθε στὶς τάξεις τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καὶ ὑπηρέτησε ὡς ἐφημέριος καὶ Γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Συμμετεῖχε ἐνεργὰ στὸ κίνημα τῆς Ἐθνικῆς Ἀντίστασης ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ Ναπολέοντα Ζέρβα καὶ τιμήθηκε μὲ τὸ χρυςὸ ἀριστεῖο ἀνδρείας, τὸν πολεμικὸ σταυρὸ καὶ τὸ μετάλλιο ἐξαίρετων πράξεων. Τὴν 6^η Σεπτεμβρίου 1949 ἐξελέγη Μητροπολίτης Ἄρτης καὶ μετατέθηκε τὸν Μάρτιο τοῦ 1958 στὴ Μητρόπολη Ἰωαννίνων. Καὶ στὶς δύο αὐτὲς Μητροπόλεις ὁ Σεραφείμ, διαθέτοντας ὑψηλὸ φρόνημα φιλοπατρίας, ἀνέπτυξε πολύπλευρη ἐκκλησιαστικὴ καὶ ἐθνικὴ δράση. «Ἡ Ἤπειρος ἔγινε ἡ ψυχή του μας ... οὐδέποτε ὑπέστειλε τὴν σημαία τοῦ ἀγῶνα γιὰ τὶς θεμελιώδεις ἐλευθερίες καὶ τὰ στοιχειώδη δικαιώματα τῶν ἀλυτρώτων ἀδερφῶν τῆς Βορείου Ἠπείρου».

 Xριστόδουλος Παρασκευαΐδης (1998- 2008)

Διάδοχος ἀντάξιος τῶν σεβάσμιων προκατόχων του ὁ Μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος κυρὸς Χριστόδουλος γεννήθηκε στὴν Ξάνθη τὸ ἔτος 1939. Πτυχιοῦχος τῆς Νομικῆς καὶ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, διδάκτορας Θεολογίας, γλωσσομαθὴς καὶ συγγραφέας πολλῶν ἐπιστημονικῶν καὶ ἐποικοδομητικῶν βιβλίων, ἐξελέγη Μητροπολίτης Δημητριάδος τὸ 1974, σὲ ἡλικία 35 ἐτῶν, ἐνῷ τὴν 28^η Ἀπριλίου 1998 ἀνῆλθε στὸν Ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῶν Ἀθηνῶν. Ἡ ἄνοδος τοῦ κ. Χριστοδούλου στὸν θρόνο τῶν Ἀθηνῶν ἔμελλε νὰ ἀποδείξει περίτρανα ὅτι διέθετε σπάνια ἡγετικὰ χαρίσματα καὶ δημιουργικὸ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα. Ἀπὸ τὴ φύση του ἀκαταπόνητος καὶ πλούσιος σὲ πνευματικὰ χαρίσματα καὶ ἀρετές, ἐργάζεται ἄοκνα, ἔχοντας ὡς κίνητρο τῆς φιλοπονίας του τὴν πίστη στὸν Χριστὸ καὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν ἀγάπη του πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ἀσυμβίβαστος πρὸς τὶς κοινωνικὲς συμβατικότητες καὶ ἔχοντας ὀξεῖα τὴν ἱστορικὴ ὅραση, βαθιὰ τὴν πίστη στὶς πνευματικὲς ἀρετὲς τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς καὶ στὴν ἑλληνοχριστιανικὴ ἀποστολὴ τοῦ Ἔθνους μας, ὑπεραμύνεται τοῦ δικαιώματος τῆς Ἐκκλησίας νὰ πρωταγωνιστεῖ στὶς κοινωνικὲς ἐπάλξεις, ἀσκῶντας ἰσχυρότατη ἐπίδραση στὸν λαό, μὲ τὴν παρρησία του, τὴν ἀνιδιοτέλεια τοῦ βίου του, τὰ ὑψηλὰ ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἔθνους ὁράματα, μὲ τοὺς ποικίλους ἀγῶνες του καὶ τὶς πολυπληθεῖς συγγραφές του. Τὸ ἔργο τὸ ὁποῖο εἶχε ἐπιτελέσει μέχρι τὸν θάνατό του ὁ Μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος ἀπὸ πολλοὺς θαυμάζεται καὶ ἐπαινεῖται. Ὑπῆρχαν ὅμως καὶ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι τὸ πολεμοῦσαν καὶ συστηματικὰ τὸ διέβαλλαν. Παρέμενε ὅμως ἀμετακίνητος στὶς ἀρχές του, γιατί γνώριζε καλὰ ὅτι «ὁ Ἕλληνας Ἱεράρχης βρίσκεται συχνὰ μπροστὰ σὲ ἱστορικὲς ὧρες, κατὰ τὶς ὁποῖες θὰ πρέπει νὰ παλέψει γιὰ τὰ δίκαια τοῦ Ἔθνους. Δὲν εἶναι μόνον ἡ πίστις ποὺ τὸν κινεῖ, ἀλλὰ καὶ τὸ Ἔθνος. Αὐτὴ ἡ συνάφεια Ἐκκλησίας καὶ Ἔθνους ποὺ σήμερα κάποιους σκανδαλίζει, ὑπῆρξεν ἡ βάσις τῆς παραδόσεως. Καὶ κάθε Ἕλληνας Ἱεράρχης εἶναι συχνὰ ὑποχρεωμένος νὰ ἀγωνισθῇ καθοδηγούμενος ἀπὸ τὰ ὁράματα ποὺ σαρκώνει ἡ παράδοση». Μὲ δεδομένη τὴν ἀρχὴ αὐτὴ ἀγωνιζόταν μὲ κάθε τρόπο καὶ καθοδηγοῦσε τὸ σκάφος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, μέχρι τὴν ὥρα τοῦ μακαρίου θανάτου του, στὶς 5.15 π.μ. τὰ ξημερώματα τῆς Δευτέρας τῆς 28^ης Ἰανουαρίου 2008.

(Πηγή: iaath.gr)