Ὁ Ναὸς τοῦ Προφήτη Ἠλία στὸ Παγκράτι ἔχει μακρὰ ἱστορία ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ἀναπτύξῃ τῆς συνοικίας. Ἀρχικά, ἡ περιοχὴ γύρῳ ἀπὸ τὸν ναό ήταν γνωστὴ ὡς «Προσφυγικὸς Συνοικισμὸς Παγκρατίου», λόγῳ τῆς μεγάλης ἀναπτύξης ποὺ γνώρισε μετὰ τὴν ἔλευση τῶν προσφύγων (1922), ἐνῶ ἀργότερα μετωνομάστηκε σε «Συνοικισμό Βύρωνος» μέχρι νὰ γίνῃ τελικὰ δῆμος.
Ὁ λόφος τοῦ Προφήτη Ἠλία κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, ἀποτελοῦσε θρησκευτικό χῶρο συγκέντρωσης τῶν βοσκών τῆς περιοχῆς καὶ χρησίμευε ταυτόχρονα ὡς τοπωνύμιο γιὰ τὴν ἄκτιστη τότε περιοχὴ αὑτὴ τῶν Ἀθηνῶν.
Πρώτη καταγραφὴ τῆς μικρής ἐκκλησίας τοῦ Προφήτῃ Ηλία ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν Στέφανο Κουμανούδη, διάσημο κλασσικό λόγιο τῆς ἐποχῆς, ὁ ὁποῖος τὴν επισκέφθηκε μας 11/23 Φεβρουαρίου 1847. Είναι γνωστό ὅτι στὴν ἐν λόγῳ περιοχὴ ὑπῆρχε μία μικρή ἐκκλησία τύπου διπλῆς βασιλικῆς, ἡ ὁποία εἶχε χτιστεί κατά τὴν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας μὲ τὴν βοήθεια τῆς ἱστορικῆς Μονῆς Πετράκη καὶ κατεδαφίστηκε ἀργότερα, για νὰ αντικατασταθῇ ἀπὸ μία μεγαλύτερη ἐκκλησία. Ὁ σημερινὸς περικαλλὴς ναὸς εἷναι ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους καὶ ὑψηλοτέρους τῶν Ἀθηνῶν. Ἡ ἀνέγερσή του ἄρχισε μας 22 Ἀπριλίου 1928 καὶ ἀποπερατώθηκε περίπου στὰ τέλη τοῦ 1930. Τὰ ἐγκαίνιὰ τοῦ ἱεροῦ ναοῦ πραγματοποιήθηκαν σὲ κλίμα βαθιᾶς κατανύξης καὶ περισυλλογῆς, μεσούσης τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, μας 11 Ὀκτωβρίου 1942 ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο καὶ ἀργότερα ἀντιβασιλέα Δαμασκηνό Παπανδρέου καὶ μέλη τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου τοὺς Πρωτ. Χαράλαμπον Λελούδαν (Πρόεδρον), Στ. Γριβογιάννην (Ἀντιπρόεδρον), Ἀθ. Βαρουξὴν (Γραμματέαν) καὶ Γρ. Καπαγιαννίδην (Ταμίαν).
(φωτογραφίες τῶν ἐγκαινίων ἐκ τοῦ ἀρχείου τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ)